Nia unua tago en la ĉefurbo de Saĥaleno komenciĝis en la regiona muzeo. Tio estis la ĝusta loko por komenci lernadon pri la insulo, kvankam ni jam multon sciis danke al la lekcioj de Juha kaj Katja en Helsinko. Krome, la muzeo estas nia oficiala invitinto kaj gastiganto, kiu multe helpis al ni ekhavi kontaktojn kun diversaj reprezentantoj de lokaj malplimultoj.
La ĉefa konstruaĵo de la muzeo estas klare alistila ol la iom griza sovetia arĥitekturo de la urbo. Ĝi estis origine administra konstruaĵo farita de la japanoj, al kies regno la suda duono de la insulo (ĝis la 50a latitudo) apartenis ekde 1905 ĝis 1945 kiel la gubernio de Karafuto. Juĵno-Saĥalinsk tiam nomiĝis Toyohara. La Karafuta gubernio havis pli da loĝantoj ol nune havas la tuta Saĥaleno.
La konstanta ekspozicio de la muzeo havis du vizaĝojn, spegulantajn la koloniisman manieron skribi historion. La unuaj sekcioj prezentas la kulturon de la praloĝantoj – la nivĥoj, la ajnuoj, la ujltoj. En la ĉi-suba bildo estas akvoimuna nivĥa vesto, farita el fiŝhaŭtoj.
Tiuj indiĝenoj verŝajne ne loĝis en Saĥaleno de tre longa tempo – la ajnuoj venis de sude, de Hokajdo, kien ilin siavice puŝis la ekspansio de la japanoj, kaj la nivĥoj kaj ujltoj devenis de la kontinento. Sed ĉiuokaze, la insulo estis loĝata antaŭ la alveno de la eŭropanoj. Tamen, laŭ la logiko de la muzea ekspozicio, Saĥaleno devis poste esti "trovita", "esplorata" kaj ankaŭ okupita. Aparte honorata estas la rusa esploristo Gennadij Nevelskoj, kiu en 1849 pruvis, ke Saĥaleno estas insulo, ne duoninsulo, kiel la eŭropanoj ĝis tiam kredis. Tamen, la japanoj sciis tion almenaŭ depost 1808, kiam Mamiya Rinzō travelis la markolon inter Saĥaleno kaj la kontinento. Kaj kompreneble tion sciis la praloĝantoj de la insulo. Kiel rakontas Ĉeĥov, jam en 1787 iuj nivĥoj provis rakonti pri la markolo al la franca ekspediciisto Jean François de La Pérouse, sed malsukcesis pro lingvaj problemoj.
La rusa okupado de la insulo estas prezentata en la muzeo, kompreneble, kiel natura kaj senproblema procezo. Entute la rusa ekspansio en Azion estas komparebla kun la disvastiĝo de Usono en teritoriojn de la amerikaj praloĝantoj, kaj en Rusio la praloĝantoj kaj iliaj kulturoj ne estis tiom energie neniigitaj kiel en Usono. Se oni ŝatas tre longajn perspektivojn, ambaŭ procezojn oni povas rigardi kiel la lastajn etapojn en la granda ekspansio de terkulturistoj en regionojn okupatajn de ĉasistoj-kolektistoj – kaj tio komenciĝis jam antaŭ dekmilo da jaroj.
Ankaŭ la periodo de komunismo estas prezentata en la muzeo kiel senproblema. Sed tion oni povas diveni en urbo, kie grandega statuo de Lenin ankoraŭ staras meze de la urbo kaj la stratoj estas nomitaj laŭ Lenin, Karl Marks kaj komunismo. Oni ne povus eĉ diveni laŭ la ekspozicio, ke Stalin estis egale granda murdisto kiel Hitler. Ankaŭ la repreno de suda Saĥaleno fare de Sovetio prezentiĝas kiel ĝia "liberigo", kvankam en Karafuto loĝis ĉefe japanoj, koreoj kaj ajnuoj; preskaŭ ĉiuj japanoj kaj ajnuoj devis poste rifuĝi en Japanio. (Estas vere, ke ĝis 1905 la tuta insulo apartenis Rusio, sed ili uzis ĝin ĉefe nur kiel punkolonion.) Ĉar Japanio ja invadis multajn regionojn en Azio, estas facile prezenti ankaŭ la epokon de Karafuto kiel ion fremdan.
Mi supozas, ke la rilato de la rusoj al la komunisma periodo estas multe pli problema ol en aliaj landoj eks-socialismaj. En tiuj ĉi, oni ĉiam povas diri, ke la rusoj altrudis la komunismon al ili, kaj tiel oni povas forklarigi ĉion kiel ion eksteran. En Rusio tia eblo ne ekzistas, tial oni devas klopodi integri la periodon en la ĝeneralan pozitivan bildon de la propra historio. Ĉie en la mondo, la muzeoj prezentas la propralandan historion kiel ion naturan kaj senalternativan. La ĉi-tiean ekspozicion finas prezentado de la petrol-tergasa industrio kiel la nova fonto de riĉeco por Saĥaleno. Oni ne demandas sin, kiel ĝi efikos sur la unikan naturon, kiun aliaj sekcioj de la ekspozicio fiere montras.
Eble la plej interesaj ekspoziciaĵoj troviĝas tamen en la ĝardeno ĉirkaŭ la muzeo: japana sanktejeto, nun malplena sed iam dediĉita al la imperiestra kulto, kaj vintra kaj somera loĝejoj de nivĥoj.
Survoje reen al la hotelo ni volis enrigardi la stacidomon de la urbo, sed tio ne eblis: eĉ la atendejon oni ne povas eniri sen kontrolo de la biletoj kaj kunportataj sakoj. La imperio havas siajn problemojn, kvankam la timata terorismo verŝajne ne fontas de ĉi tie sed de la fora Kaŭkazio.
Morgaŭ nin atendas la unuaj intervjuoj kun la reprezentantoj de la praloĝantoj, kvankam ĉi tie en Juĵno-Saĥalinsk iliaj lingvoj verŝajne ne tre bone konserviĝis.
Ei kommentteja:
Lähetä kommentti