2014-12-22

Orienta taglibro (9)

15 aŭgusto 2014, la Ŝmita Duoninsulo kaj Oĥa

Lingvistikaj ekspedicioj ne estas tre konataj por la ordinaraj homoj, sed ĉiuj memoras el la lerneja historio la grandajn eŭropajn ŝip-ekspediciojn, per kiuj oni malkovris Amerikon kaj aliajn fremdajn kontinentojn. Eŭropanojn pelis al ekspedicioj rakontoj pri riĉaĵoj troveblaj, sed ankaŭ ambicio, la nura deziro esti la unua en nova nekonata loko – vidi ion, kion neniu vidis pli frue. Sed la ideo "malkovri" landojn kaj kontinentojn, kie aliaj homoj jam vivis de miloj kaj miloj da jaroj, estis kompreneble terure eŭrop-centra. Veraj malkovristoj estis nur tiuj eŭropanoj, kiuj penetris la internon de Antarktio kaj grimpis sur la plej altajn montojn de la mondo.

Hodiaŭ, kiam la studentoj de nia Saĥalena ekspedicio ricevis liberan tagon, nin instruistojn trafis kvazaŭ malkovrista ambicio. Laŭ propono de Juha, ni decidis celi la plej nordan punkton de Saĥaleno, la Elizabetan Kabon de la Ŝmita Duoninsulo, ĉirkaŭ 90 kilometrojn norde de Oĥa. Grandaj lingvaj malkovroj ne estis atendeblaj, ĉar laŭ nia scio eĉ nivĥoj ne plu loĝas konstante en la duoninsulo. Sed estus solene stari tie, rigardi norden al la Oĥocka maro kaj pensi, ke tie fore trans la horizonto estas la granda orienta kurbiĝo de la orient-Siberia marbordo. Temis pri nenio pli racia.

Al la nordo estis veturontaj Juha, Janne, mi kaj unu el la studentoj, Andrew, koreisto-japanisto, kiu estas ankaŭ la oficiala fotisto de nia ekspedicio. Matene Juha kaj Janne tamen unue vizitis la regionan administrejon en la centro de Oĥa kune kun Katja por trakti pri ebloj iam fondi lingvonestojn por nivĥaj infanoj. Poste ili diris, ke la oficistino akceptinta ilin rilatis principe pozitive al la ideo, kondiĉe ke la finnoj trovu financadon por tia agado.

Andrew kaj mi sidis en la urba parko atendante ilin kaj rigardante mapon de Saĥaleno. En la nordo de la Ŝmita Duoninsulo estis simbolo de vilaĝo, sed kun la indiko "neloĝata". Ne estis klare, ĉu iris iaj ajn vojoj ĝis tie – en Rusio ja ekzistas multaj vilaĝoj, eĉ konstante loĝataj, kiuj estas atingeblaj nur per aviadilo aŭ boato. Laŭ mia takso estus jam bona rezulto atingi la 54an latitudon, kaj la Elizabeta Kabo estus ankoraŭ 25 latitudajn minutojn pli norde. Kiel veraj malkovristoj de la pasintaj tempoj, mi jam komencis pensi pri longitudoj kaj latitudoj!

Juha, helpe de Katja kiu tamen ne estis veturonta kun ni, konsentis pri veturo norden kun loka ŝoforo, kiu posedis japandevenan aŭton preparitan por malbonaj vojoj: vera ĵipo ĝi ne estis, sed ĝi estis ŝanĝita tiel, ke la ĉasio pendis pli alte for de la tero ol kiam la aŭto elruliĝis el la fabriko. La ŝoforo kunprenis sian junan edzinon; ŝi poste kolektis fungojn kaj berojn en ĉiu loko, kie ni haltis.

Unue, sufiĉe normala sabla vojo kondukis norden laŭ terkolo, kie en la plej mallarĝa loko nur ses kilometroj da tero apartigas la okcidentan kaj orientan bordojn de la insulo. Post la terkolo la insulo dislarĝiĝas kiel la Ŝmita Duoninsulo, sed nia ŝoforo sciis, ke la vojo surveturebla baldaŭ finiĝos. Ene de la duoninsulo eblus iri norden nur piede, kaj ankaŭ tiel nur teorie, ĉar praktike ĉiuj lokanoj tro timis ursojn por fari tiel. Tial ni turniĝis al kurba vojo, propre nur kavohava vojstreko, kiu serpentume kondukis nin al la okcidenta marbordo.

La marbordo estis nia sola eblo veturi norden. Maldekstre ni havis la maron, dekstre altan terklifon, sur kiu kreskis disaj arboj – kaj sur multaj el ili sidis gvatantaj maragloj. Inter la maro kaj la klifo estis larĝa sabla strando surveturigebla. Pli malfacile transireblaj estis nur lokoj, kie riveretoj el la interno de la duoninsulo fluis en la maron. La malplena sabla strando daŭris kaj daŭris, kilometron post kilometro. Feliĉe oni ĉi tie ne konstruis plaĝojn kaj hotelojn, mi pensis, sed lasis la mevojn kaj fokojn vivi en paco. Nu, la mallonga somero ĉiuokaze ne promesus multe por ordinara turismo.

La Ŝmita Duoninsulo ne havas konstantajn loĝantojn kaj la vastaj strandoj estas en natura stato.


Rivereto atingas la maron falinte de la klifo kaj trafluinte la strandan sablejon.

Sed baldaŭ ni devis halti, ĉar ni alvenis al loko, kie parto de la klifo ŝoviĝis ĝis la maro:

Nia aŭto (trovu ĝin en la foto!) haltigita de terŝoviĝo.
Ni grimpis sur la terŝoviĝon kaj piknikis:

Lingvistoj piknikas sur terŝoviĝo.

Post la pikniko estis mia tasko malsupreniri kaj porti la forĵetaĵojn al la aŭto. Bedaŭrinde mi ne sukcesis retrovi la imagatan padon inter la kruta flanko de la terŝoviĝo kaj la lageto malantaŭ tiu, kaj unu piedo mia falis en akvoplenan kavon inter la altaj herboj. La reston de la tago mi do devis surhavi malsekan ŝtrumpon en kota ŝuo (kaj vespere en la hotelo mi devis decidi, ke tiu ŝuparo restos en Oĥa por ĉiam).

Lageto naskiĝis malantaŭ la terŝoviĝo.
Ni ankoraŭ ne povis akcepti, ke la terŝoviĝo haltigis nian ekskurson. La ŝoforo kaj lia edzino restis ĉe la aŭto kaj ni kvar lingvistoj ekmarŝis norden laŭ la strando. Estus interese vidi almenaŭ trans la sekvan kurbiĝon de la bordo, malantaŭ tiun terkapon... sed ĝi kuŝis multe pli malproksime ol aspektis. La suno brilis kaj mi estis certa, ke almenaŭ iu el ni bruligos al si la haŭton, kaj tiu verŝajne estos mi. Sur la strando kuŝis morta floko. La maragloj observis nin de sur la klifaj arboj. Drivlignoj aspektis strangaj. Kaj mia ŝuo estis malseka.

Ĉi tie ni marŝis norden... sed la fora okcidenta terkapo estas pli malproksime ol oni kredus...
Janne kaj mi returnis nin unue, poste ankaŭ Juha kaj Andrew. Kiam ni remarŝis, subite nia aŭto veturis renkonte al ni! Montriĝis, ke venis malalta tajdo kaj la lertega ŝoforo sukcesis ĉirkaŭveturi la terŝoviĝon. Rekuraĝigite, ni ekveturis norden... sed baldaŭ nova terŝoviĝo, kun grandaj ŝtonoj ruliĝintaj ĝis la maro, definitive haltigis nian antaŭeniron.

Mia poŝtelefono kompreneble ne plu atingis iun telefonan kampon, sed ĝia navigilo asertis, ke ni atingis proksimume la nordan latitudon de 53 gradoj 57 minutoj. (Poste, kiam mi jam estis en la hotelo en Oĥa, Harri Laine raportis rete el Finnlando ke tiuloke en la aeraj fotoj de Google Earth estas videbla vere granda terŝoviĝo, komenciĝanta el la interno de la duoninsulo.)

Ni kompreneble bedaŭris, ke la ekskurso norden malsukcesis, sed decidis reveni al la vilaĝo, kiun ni vidis pli sude sur la klifo. Janne jam komencis ordigi siajn grandajn detalajn mapojn, helpe de kiuj li kutimis demandi la lokanojn pri la nomoj de riveroj kaj golfoj, lagetoj kaj montetoj.

Survoje ni devis dufoje helpi alian aŭton, kies veturantoj venis al la strando verŝajne por fiŝkapti. Nur kiam mi vidis, kiel facile tiu alia aŭto dufoje fiksiĝis je la kavoj sur la strando, mi komprenis, kiel lerta estis nia ŝoforo, kiu rapide stiris sian veturilon sur la sablejo, kiu ja neniel estis preparita kiel vojo.

Nivĥa vilaĝo en la Ŝmita Duoninsulo nune havas loĝantojn nur somere.

La gardohundoj en la nivĥa vilaĝo indikis, ke tie ĉeestis ankaŭ homoj – evidente nivĥaj familioj venintaj por fiŝkapti. La hundoj bojis kaj estis suspektemaj, sed lasis nin iri ĝis la domoj (jam en Nekrasovka ni rimarkis, ke la hundoj de la nivĥoj estas pli fidemaj kaj trankvilaj ol tiuj de la rusoj, se estas permesate ĝeneraligi). Tamen, neniaj homoj troviĝis en la domoj: supozeble ĉiuj estis ie marborde.

En unu eksterdoma tenejo ni fine hazarde renkontis maljunan nivĥon, kaŭrantan sola sur la planko. Evidente li estis tro aĝa por sekvi la ceteran familion al la bordo. Ĉar li estis ne nur preskaŭ blinda, sed ankaŭ preskaŭ surda, ne eblis fari lingvistikan enketon... Li rigardis la preskaŭ dumetran Juha-n kaj demandis, ĉu tiu estas la prokuroro. Ĉu li iam estis vokita al tribunalo? Ĉu iu junaĝa krimo pezis sur lia konscienco? [Pli posta aldono: en Oĥa ni poste eksciis, ke verŝajne temis pri viro, kiu iam mortigis homon kaj devis restadi en malliberejo.]

Dum la tuta ekskurso ni vidis nur kelkajn homojn, kvankam ni restadis ĉe la sola iel-tiel aŭtebla parto de la duoninsulo. Mi povas nur imagi, kiom da sovaĝa naturo troviĝas ene de la duoninsulo, kaj kiaj estas la forlasitaj nivĥaj vilaĝoj multe pli norde, atingeblaj nur ŝipe aŭ fluge, aŭ per longega marŝado tra ursoplenaj arbaroj. Espereble la Ŝmita Duoninsulo estos iam deklarita natura rezervejo kaj definitive lasita por ursoj, fokoj kaj grandaj maragloj!

1 kommentti:

  1. Hei,
    Olen ajatellut esitellä esperantoa englanninkielisessä blogissani, käynttejä vuonna 2014 oli 21,516 kappaletta, julkaisemalla englannista esperantoksi kääntämiäni ajatuksiani ja esittelemällä vähän kielioppia. Tarvitsisin kuitenkin kokeneen esperantistin mielipiteen käännösistäni. Samaan artikkeliin olen ajatellut esperanto-linkkejä. Tarkoitiukseni on vain esitellä hiukan esperantoa, mutta mielipiteensä lukijat saavat tehdä itse.
    YR
    yellingrosa(at)gmail(dot)com

    VastaaPoista