Orienta taglibro (11)

18 kaj 19 aŭgusto 2014, Oĥa – Nogliki – Juĵno-Saĥalinsk – Korsakov – Wakkanai – Asahikawa

Ni estas nun en hotelo en la urbo Asahikawa ('matensuna rivero') en Hokajdo, Japanio, post dutaga vojaĝado – proksimume 1400 kilometrojn per aŭtobuso, trajno, ŝipo kaj denove trajno. Mi kredas, ke dum la longa veturo suden ekde Oĥa, en norda Saĥaleno, ĝis ĉi tie en Japanio, la plimulto el ni sentis ke ni revenas hejmen. Proksimume duono de la grupo parolas la japanan kaj konas Japanion pli bone ol Rusion, sed mi kredas, ke ankaŭ pluraj el ni ceteraj sentis kvazaŭ hejmeniĝon. Almenaŭ mi, kaj tion indas analizi: Japanio ja estas klare "azia" lando, dum en Rusio, ankaŭ en ĝiaj aziaj partoj, regas "eŭropa" kulturo. Kiel klarigi la strangan hejmecan efikon de tiu azieco?

Sed unue pri nia veturado. De Oĥa al Nogliki nin transportis la aŭtobuso jam konata, laŭ la sama vojo, kie plurloke polvonuboj levitaj de preterveturaj kamionoj preskaŭ komplete malhelpis vidadon. Ni haltis unufoje por manĝeti kaj streĉi niajn membrojn.

Gimnastiko dum veturpaŭzo.

En Nogliki ni havis okazon viziti la kafejon-restoracion "Olimpik", kiun ni dum la pli frua restado en la urbo ekŝatis pro la bona manĝaĵo kaj la efika sendrata reto. Poste ni veturis al la stacidomo por eniri la zorge kontrolatan noktan trajnon, ekveturontan suden al Jujzno-Saĥalinsk. La trajnbiletojn kaj horarojn estis iom malfacile kompreni, ĉar en la Rusiaj Fervojoj, ĉiuj tempoj de ekveturoj kaj alvenoj estas indikataj laŭ la Moskva horzono, kies diferenco kun tiu Saĥalena estas sep horoj.

La litvagonoj estis jam konataj por ni. La sola incidento estis, ke du viroj en uniformo enrigardis nian litkupeon kaj ordonis formeti la alkoholaĵojn, kion ni ja obeis dum 30 sekundoj.

Provianto portrajna.

Iiusence, dormante en trajno oni plej bone sentas kion signifas vojaĝi. La klakado de la reloj mezuras la distancon senerare, ekstere estas mallume sed oni scias, ke tie arbaroj, marĉoj kaj vilaĝetoj procesias mute en senfina filmo.

Matene ni povis el la trajnaj fenestroj admiri nian plej belan sunleviĝon en Saĥaleno. Pli proze, la vagona oficistino memorigis, ke ni ĉiuj iru al la necesejo sufiĉe frue. Ĉar la trajnaj necesejoj ellasas sian biologian enhavon rekte sur la trakon (kiel okazis en ĉiuj trajnoj ankaŭ en Finnlando dum mia junaĝo), ili estis ŝlositaj jam frue antaŭ la alveno al Juĵno-Saĥalinsk.

Nia lasta sunleviĝo en Saĥaleno.

La frua mateno ĉe la stacidomo de Juĵno-Saĥalinsk estis same sombra kaj tremetige malvarma kiel ĉe ĉiuj fervojaj stacioj en la mondo. Feliĉe baldaŭ venis la aŭtobuso, kiu veturigis nin al la havenurbo Korsakov. Ankoraŭ striktaj pasporta kaj dogana kontroloj, kaj fine ni eniris en la konatan por ni ŝipon Eins Soya, kie antaŭmenditaj lunĉopaketoj atendis nin akurate. Baldaŭ ni jam veturis direkte al Japanio.

Adiaŭ, Saĥaleno!

Kaj jen okazis la stranga fenomeno, kiun mi aludis. Ni venis el Rusio, kie la urboj eĉ en la orienta Saĥaleno aspektas tute eŭropece, dum Eins Soya estis plena de ekzotaj japanaj detaloj, kompreneble inkluzive japanajn surskribojn kaj iliajn anglajn tradukojn en egale ekzota lingvaĵo. En Saĥaleno oni sidas sur seĝoj; en Eins Soya, la pasaĝeroj sidas surplanke, aŭ sur malaltaj platformoj, demetinte la ŝuojn. En Saĥaleno, la manĝaĵoj estis sufiĉe similaj al niaj finnaj; ĉi tie oni manĝas rizon kaj diversajn fiŝaĵojn kaj legomojn, kies nomon mi ne povas eĉ diveneti, kaj trinkas malvarman verdan teon. Kaj tamen multaj el ni sentis, ke ni venis kvazaŭ al nia propra kulturo, ke nun finiĝis la laborado kaj ni rehejmeniĝas.

Lacaj ekspediciantoj sur ŝipo japanstila.

Sed mi ne estas la unua, kiu sugestis ian fundan similecon inter la finnoj kaj la japanoj. Ambaŭ ŝatas ordan socion, kie aferoj okazas kiel promesite, akurate kaj antaŭvideble; kaj kie oni ne montras publike siajn sentojn tro evidente; kaj kie oni ne bezonas konstante babili nur pro tio, ke ĉeestas aliaj homoj. Kaj pli triviale: estas ankaŭ agrable, ke la publikaj necesoj estas puraj kaj ne odoraĉas.

Al kiu zono mi apartenas?

Ĉio ĉi montras, ke "eŭropa" kaj "azia" estas nur etikedoj, kiuj eble nomas iujn reale ekzistantajn kulturajn trajtojn, sed ne indikas la esencon de iu lando kaj kulturo. Krome, kiel eĉ povus ekzisti ia komuna "azieco"? Azio ja estas grandega kontinento kun enorma loĝantaro, kaj Eŭropo estas nur ĝia okcidenta duoninsulo!

Mia konscienco iom riproĉis min surŝipe pro tio, ke mi tiel facile komencis denove ordigi landojn kaj kulturojn laŭ boneco kaj malboneco. Kvazaŭ por emfazi mian maljustan verdikton, post la alveno al la japana havenurbo Wakkanai, la ŝipanoj ellasis la pasaĝerojn en tri grupoj: unue ĉiujn japanajn civitanojn; poste la civitanojn de Eŭropa Unio; kaj fine la civitanojn de Rusio. La humiligitaj rusoj atendis pacience. Ili estis vizitontaj pli riĉan landon, verŝajne por aĉeti ion, kio ne troveblas en ilia propra lando – ĉu por propra uzo, ĉu por pluvendi en Rusio kun profito. Klare la dogana kontrolo en Korsakov celis ĉefe regi la transliman etkomercon.

En Wakkanai ni manĝis en la senseĝa parto de restoracieto, sidante surplanke ĉe malalta tablo... la sola malbona afero en Japanio estas, ke miaj kruroj komencas facile rigidiĝi. Poste ni ekveturis per komfortaj kaj akurataj japanaj trajnoj kun ekstreme ĝentilaj trajnoficistoj. Ĉe unu trajŝanĝo ni rapide adiaŭis Janne-n, kiu pluveturis al Sapporo por jam reflugi al Helsinko, kaj bonvenigis en la grupon Riikka-n, finnan universitatan instruistinon pri la japana, kiu antaŭpreparis la Hokajdan parton de nia ekspedicio.

El Asahikawa. Ordinaraj japanaj urboj ne estas aparte belaj por eŭropa okulo: la domoj estas kestecaj, kaj ĉiuj kabloj pendas en la aero.

La centro de Asahikawa konsistis el grandegaj, iom futurismaj domoj, kies konturojn moligis la vespera pluveto. Iom pli flanke, ankaŭ ĉe nia hotelo, la domoj estas pli ordinaraj, kestecaj, senornamaj, preskaŭ malbelaj, kiel ŝajne ĉie en la pli granda parto de la japanaj urboj. Nia hotelo estas pura, modesta, komforta, kun sendrata reto... ĉu mi finfine estas sufiĉe oriente por senti min okcidente?